Publicaties

* nieuw *  H-28 & 29. HET BIERTRANSPORT.  Van bierkar tot bierpijplijn – deel 1 & 2 –  dubbelmonografie * nieuw * 

Met deze studie voegt Paul Daeleman een boeiend luik toe aan de geschiedenis van de familiale brouwerij zoals geschetst in de publicatie Van De Snoek en consorten. De dorpsbrouwerij in Vlaanderen. Samen met de geleidelijke industrialisering van het brouwbedrijf kenden ook het vervoer en de verpakking van onze nationale drank een opmerkelijke ontwikkeling. De schaalvergroting schreef niet alleen de kleine (boerderij-)brouwerij af, maar dwong ook de voerman afscheid te nemen van zijn sinds eeuwen onafscheidelijke vriend, het trekpaard. Zette het gemotoriseerde vervoer het paard op stal, het alsmaar meer verzadigde autoverkeer dwingt vandaag de brouwer opnieuw tot creatieve transportoplossingen. Deze alternatieven – zoals spraakmakende bierpijpleiding die de Brugse brouwerij De Halve Maan in 2017 in gebruik nam – moeten ervoor zorgen dat u in de toekomst evenzeer uw dorst zal kunnen lessen.

2023 – Westhoek Monumenten v.z.w., Het Vlaams brouwbedrijf in historisch perspectief 28 & 29 – Prijs: 38,00 EUR voor beide boeken (tweedelige monografie, beide boeken tellen 128 pagina’s)

H-26 & 27. VAN DE SNOEK EN CONSORTEN  – deel 1 & 2 –   De dorpsbrouwerij in Vlaanderen, ca. 1750 – ca. 1950 – dubbelmonografie * nieuw * 

In Van De Snoek en consorten. De dorpsbrouwerij in Vlaanderen, ca. 1750 – 1950 neemt historicus Frank Becuwe u mee doorheen twee eeuwen brouwerijgeschiedenis. Vanuit de ‘biografie’ van de voormalige dorpsbrouwerij De Snoek (het huidige Mout- & Brouwhuis de Snoek) schetst hij de ontwikkelingsgeschiedenis van de dorpsbrouwerij, die veelal zijn ontstaan kende in een boerderij-brouwerij en vooral vanaf de 19de eeuw door de mechanisering van de sector geleidelijk zijn ambachtelijke karakter verloor om zich in diverse gevallen in het interbellum of kort na de Tweede Wereldoorlog te ontpoppen tot een semi-industriële brouwerij, die uiteindelijk – op enkele zeldzame gevallen na – toch ten onder ging in een bikkelharde concurrentiestrijd met de grootste spelers. Tegelijk wordt er ook gefocust op de dorpsbrouwer himself, die tot na de Tweede Wereldoorlog een zeer voorname rol speelde binnen de dorpsgemeenschap en deze sociale positie via zijn dorpsherbergen verankerde.

2021 – Westhoek Monumenten v.z.w. Het Vlaams brouwbedrijf in historisch perspectief 26 & 27 Prijs: 34,00 EUR voor beide boeken (tweedelige monografie van resp. 175 en 180 pagina’s)

H-25.  IN DE KUNST GELOGEERD

Kunstenaarsherbergen op het Belgische platteland (1840-1914)

Veel kunstliefhebbers kennen de ‘Auberge Ganne’ in het Franse dorpje Barbizon of het ‘Hotel Spaander’ in het Nederlandse Volendam, maar weinigen weten dat ook België in de tweede helft van de 19e eeuw enkele spraakmakende kunstenaarsherbergen kende. De opkomst van de landschapsschilderkunst en plein air voerde steeds meer schilders naar het ‘ongerepte’ platteland. De beperkte mobiliteit verplichtte hen echter om voor enige tijd in een plaatselijke herberg te verblijven. Met In de kunst gelogeerd voert de jonge kunsthistorica Marie Becuwe u mee langs de plattelandsherbergen die onder kunstenaars vaste adressen werden en uitgroeiden tot artistieke ontmoetingsplaatsen. In logementshuizen als ‘Au Renard’ in Tervuren, ‘Hôtel de la Cloche’ in Genk, ‘Het Pannenhuis’ in Kalmthout, ‘De Keizer’ in Wechelderzande, ‘Le Cygne’ in Knokke en ‘Au Repos des Artistes’ in Anseremme schoven talloze kunstenaars jarenlang aan de tafel aan. Schilders als Théo Van Rysselberghe, Hippolyte Boulenger, Félicien Rops, Anna Boch en Henry Van de Velde, namen er plaats naast schrijvers, dichters, beeldhouwers en fotografen. In veel gevallen betaalden ze de genereuze herbergiers in schilderijen en botvierden ze hun creativiteit op de muren, plafonds, vensters, deuren en meubels van de herberg. Onder de gasten werden vriendschappen gesmeed en artistieke inzichten en technieken uitgewisseld, die het verzet tegen de academische landschapstraditie aanscherpten. De kunstenaarsherbergen lagen aan de basis van schildersdorpen als Knokke, Genk, Kalmthout, Tervuren en Anseremme en speelden een cruciale rol in de ontwikkeling van de realistische en impressionistische landschapsschilderkunst in België. Toch raakten deze plaatsen in de loop van de 20^e eeuw snel vergeten. Dankzij het voortreffelijke onderzoek van Marie Becuwe krijgen de kunstenaarsherbergen, hun uitbaters en hun artistiek cliënteel via de monografie In de kunst gelogeerd een postuum eerbetoon en opnieuw een voorname plaats in de Belgische kunstgeschiedenis.

2020 – Westhoek Monumenten v.z.w., Het Vlaams brouwbedrijf in historisch perspectief 25, 294 pp. – Prijs: 35,00 EUR

 H-24. DE WILDEMAN VAN DE BURGEMEESTER   Brouwerij De Wildeman te Edegem 18de – 20ste eeuw

In de Wildeman van de Burgemeester wordt het brouwerijverleden van de gemeente Edegem bij Antwerpen beschreven vanaf het begin van de achttiende tot en met de twintigste eeuw. Een constante in deze geschiedenis is brouwerij De Wildeman,  de latere brouwerij Beirens van de Wommelgemse burgemeester met deze naam. Zowel in de 18de als in de 20ste eeuw overleefde De Wildeman de concurrentie van de andere dorpsbrouwerijen. Waar de eerste brouwer het idee vandaan haalde om zijn brouwerij De Wildeman te noemen en hoe bedevaarders zorgden voor drie florerende brouwerijen in het dorp in het begin van de 20ste eeuw kan verder gelezen worden in deze 24ste monografie. Evenals het verhaal van de tegendraadse Louis Beirens die eerst burgemeester werd en dan pas brouwer. En dat nog wel in een ander dorp. Ook het heden komt aan bod, met café-brouwerij Hoogmis die, zowat pal over de vroegere Wildeman en in de vroegere pastorij, kort voor het verschijnen van deze publicatie de deur en de tap opende.

2019 – Westhoek Monumenten v.z.w. Het Vlaams brouwbedrijf in historisch perspectief 24 Prijs: 15,00 EUR

H-23. DE MOUTAST Vurig erfgoed in West-Vlaanderen

Misschien minder spectaculair dan windmolens in het buitengebied maar toch opvallend in het dorps- en stadslandschap zijn de mouttorens die boven oude brouwerij- en mouterijgebouwen uitsteken. Achterhaald door de tijd en de daarmee gepaard gaande industriële ontwikkelingen neemt hun aantal de laatste decennia echter sterk af. Omdat met hun buitenbedrijfstelling het risico op sloop nooit ver weg is, wijdt industrieel archeoloog Frank Becuwe de 23ste monografie in de reeks Het Vlaams brouwbedrijf in historisch perspectief aan dit vurig erfgoed. Als onmiskenbare symbolen van ons rijk bierverleden hebben de moutasten zich in de voorbije twee eeuwen van kleine onopvallende bouwsels ontwikkeld tot monumentale torens. Bewust zoemt de auteur daarbij in op de provincie West-Vlaanderen. Veelal wordt daar niet bij stilgestaan, maar nergens is het vurig erfgoed immers zo rijk aanwezig als in deze perifere provincie. Naast de brouwerijnijverheid hebben ook de hop-, tabaks- en cichoreinijverheid, die er lange tijd eveneens van grote economische betekenis zijn geweest, zich in deze regio gematerialiseerd in een diversiteit aan asten. Behalve hun achterliggende geneugten hebben zij spijtig genoeg echter ook de dreiging gemeen geleidelijk uit ons collectief geheugen te worden gewist.

2018 – Westhoek Monumenten v.z.w. Het Vlaams brouwbedrijf in historisch perspectief 23 Prijs: 15,00 EUR

H-22. EEN EEUW IN DEN DRANK De geschiedenis van de herbergen in Fortem

Auteur Marc Wackenier, die reeds twee dorpsmonografieën aan Alveringem wijdde, ging graven in het rijke herbergverleden van het dorp. In deze publicatie (er komt dus nog een vervolg!) spitst hij zich toe op Fortem, het gehucht met een rijker herbergverleden dan Alveringem zelf. Zit er dan toch een waarheid in het aloude lokale gezegde: ‘Alveringhem is schone, maar ’t is maar schyn, Forthem spant de kroone en zal altyd meester zyn’ ? 2017 – Westhoek Monumenten v.z.w. Het Vlaams brouwbedrijf in historisch perspectief 22 Prijs: 10,00 EUR

H-21. BIER EN BROUWERS BIJ DE VLEET    * NIEUW * Het brouwbedrijf in Vleteren en Woesten (18de – 21ste eeuw)

128 pagina’s over de tien brouwerijen van Westvleteren, Oostvleteren en Woesten. Na twee jaar historisch onderzoek omvat dit werk een lokaal brouwverhaal over de Vleterense brouwerijen tussen de 18de en 21ste eeuw. Hier passeren brouwers, arbeiders, klanten en leveranciers alvast de revue. Deze publicatie is het 21ste nummer in de reeks ‘Het Vlaams brouwbedrijf in historisch perspectief’ van het Mout- & Brouwhuis de Snoek in Alveringem. Chris Vandewalle 2016 – Westhoek Monumenten v.z.w. Het Vlaams brouwbedrijf in historisch perspectief 21 Prijs: 10,00 EUR

H-20. DE DRIJVENDE KRACHT VAN DE BIERBROUWER Natuurlijke en mechanische krachtbronnen en hun producenten in Vlaanderen, Brussel en Wallonië

Omdat er ook na twintig uitgaven nog zeer veel bierverhalen te tappen vallen uit het ongelooflijk rijke Vlaamse brouwerijverleden, wil het Mout- & Brouwhuis de Snoek daar ook in de komende jaren verder werk van maken. Het is dan ook bijna symbolisch dat de voorliggende monografie van voorzitter Frank Becuwe handelt over de drijvende kracht achter de bierbrouwer. Zoals het voortbestaan van het Mout- & Brouwhuis de Snoek afhangt van de mate waarin zijn menselijke drijfkracht tijdig weet te verjongen, zo lag de toekomst van de bierbrouwerij in de overschakeling van natuurlijke op mechanische kracht. Zonder deze wissel bleef de mechanisatie van het brouwbedrijf, waarover de in 2011 verschenen monografie ‘Het gerief van de bierbrouwer’ handelde, dode letter. Nochtans was deze vanaf de late 19de eeuw een bittere noodzaak om aan de trend van schaalvergroting en concentratie het hoofd te kunnen bieden en niet verzwolgen te worden in de draaikolk van de industriële brouwerijen. Deze energetische (r)evolutie vormt dan ook een verhaal op zich, waarin een prominente rol is weggelegd voor de constructieateliers die de bierbrouwerijen van stoommachines of gas-, diesel-, benzine- en elektromotoren voorzagen. Exhaustief is hun oplijsting niet, maar ze geeft wel eens te meer aan hoe uitermate belangrijk het historisch brouwbedrijf voor de economie in Vlaanderen is geweest. Frank Becuwe 2015 – Westhoek Monumenten v.z.w. Het Vlaams brouwbedrijf in historisch perspectief 20 Prijs: 10,00 EUR

H-19. BIER !  Een vloeibare oorlogsgeschiedenis Een fietsverkenning achter het IJzerfront in de zomer van 1918

In ‘Bier! Een vloeibare oorlogsgeschiedenis’ neemt historicus Frank Becuwe niet alleen de geïnteresseerde in het historisch brouwbedrijf en de dito biercultuur maar ook de fietsrecreatieve cultuurtoerist mee naar de laatste zomer van de Eerste Wereldoorlog. Aan de hand van een aantal relicten van dorpsbrouwerijen, gelegen op het fietsroutenetwerk, brengt hij op een meeslepende wijze het rijke, niet altijd evidente verhaal van de vele oorlogsbrouwsels waarmee de duizenden soldaten. die achter het IJzerfront gekantonneerd waren, hun dorst lesten. Deze monografie vormt dan ook een zeer mooie aanvulling op het boek ‘Bier aan het IJzerfront. Het verhaal van de dorst in de Grote Oorlog’ dat van dezelfde auteur in 2009 verscheen. Frank Becuwe 2014 – Westhoek Monumenten v.z.w. Het Vlaams brouwbedrijf in historisch perspectief 19 Prijs: 10,00 EUR

H-18. TUSSEN ROERSTOK EN GANZENVEER De herberg en brouwerij-mouterij De Croone in Leffinge (sinds 1504)

Wie vandaag in Leffinge op de hoek van de Dorps- en Groenhagestraat de gebouwen bekijkt waarin tot 1992 drankenhandel ‘Brouwerij Boutens’ gevestigd was, wordt onmiddellijk geconfronteerd met het statige karakter ervan. Wat de passant nu ziet, is een mooie, grotendeels 19de eeuwse, brouwerij in combinatie met een woonhuis. De geschiedenis van brouwerij De Croone, zoals de oorspronkelijke naam luidt, gaat evenwel vele eeuwen verder in de tijd terug. De oudste vermelding van De Croone stamt uit 1504. Het is het begin van een rijke maar zeer bewogen geschiedenis. Het lot van de brouwerij was daarbij onlosmakelijk verbonden met het wedervaren van Leffinge. Als dorp had het steeds een zekere centrumfunctie en was daardoor relatief welvarend. Er was ook een actief verenigingsleven. De herberg/brouwerij plukte daar uiteraard mee de vruchten van. Leffinge werd evenwel ook herhaaldelijk onder de voet gelopen door allerhande troepen of het slachtoffer van oorlogsgeweld en andere rampen. De Croone deelde dan telkens in de klappen. Voor de generaties brouwer-herbergiers, hun gezin en hun ‘knechten’ was het steeds opnieuw beginnen. Voorspoed en tegenslag, als de slinger van een klok… Brouwers behoren onmiskenbaar tot de notabelen van een dorp. In Leffinge was dat ook zo. De brouwer had economische macht en genoot aanzien. Hij had – niet onlogisch – vaak meerdere herbergen in eigendom en, om de aanvoer van grondstoffen te verzekeren, ook boerderijen en landbouwgrond. In Leffinge werd de job van brouwer daarenboven vaak gecombineerd met een of ander belangrijk ambt: Pieter Vergriete was eind 17de eeuw amman van het Kamerlings Ambacht, Médard Vander Heyde, eind 19de eeuw, notaris. Nog een indicatie: in 1813 werd in De Croone Joannes Josephus Faict geboren als zoon van één van de brouwers. Hij werd later de 20ste bisschop van Brugge. De publicatie ‘Tussen roerstok en ganzenveer’ kijkt met een vergrootglas naar de geschiedenis van een brouwerij en herberg die meerdere eeuwen geëxploiteerd werd in een ietwat atypisch dorp aan de kust. De auteurs schetsen aan de hand van tientallen archiefstukken en foto’s een beeld van de mensen die er leefden en de evolutie van de gebouwen. Met Pierre Boutens, als drankenhandelaar de allerlaatste uitbater van brouwerij De Croone, blikken ze tot slot ook terug op die historie. Voltooid verleden tijd. Stijn Van Loock en  Eduard Vyvey 2013 – Westhoek Monumenten v.z.w. Het Vlaams brouwbedrijf in historisch perspectief 18 Prijs: 10,00 EUR

H-17. OUD BRUIN De bierlink tussen verleden en toekomst in Reninge

In deze monografie wordt het verhaal gebracht van de zes brouwerijen die Reninge in de afgelopen eeuwen rijk was. Maar in de loop der jaren sloten die één voor één de deuren. Tussen 1836 en 1842 werden de brouwerijen van de families Wullepit en Costeels ontmanteld. Tot aan de Eerste Wereldoorlog waren de brouwerijen van de families Swaenenbergh, Delanoeye (met opvolgers Criem) en Grimmelprez werkzaam. Na de Eerste Wereldoorlog bouwde alleen de familie Criem haar brouwerij terug op. Die bleef actief tot september 1963. In de monografie komt ook de Seizoensbrouwerij Vandewalle aanbod, het eenmansbedrijf dat de auteur zelf uit de grond stampt en de bieren ‘Reninge Bitter Blond’ en ‘Reninge Oud Bruin’ op de markt brengt. Tijdens het opzoekingswerk werd het bewijs teruggevonden dat de voormalige Reningse brouwerijen het typisch West-Vlaams Oud Bruin bier brouwden. Met het Oud Bruin van de Seizoensbrouwerij Vandewalle wordt de traditie van de Reningse brouwers verder gezet, maar wordt ook de bierlink gelegd tussen verleden en toekomst. Chris Vandewalle 2012 – Westhoek Monumenten v.z.w. Het Vlaams brouwbedrijf in historisch perspectief 17 Prijs: 10,00 EUR

H-16. HET GERIEF VAN EEN BIERBROUWER Producenten van brouwerijmachines en -benodigdheden in Vlaanderen, Brussel en Wallonië

Eeuwenlang was de brouwerij(-mouterij) een ambachtelijk, op empirische leest geschoeid bedrijf. De brouwerij- alsook de mouterijuitrusting waren rudimentair. De brouwinstallatie bestond in de regel uit een koud- en warmwaterketel, een roer- of beslagkuip, een brouw- of kookketel (met wortfilter), een koelschip, een gijlkuip en een aantal gistingsvaten, gistkuipjes, biertonnen en bierstellingen. Daarnaast was ook –  zoals in de catalogus van het Mout- & Brouwhuis de Snoek uitgebreid opgelijst en beschreven – heel wat kleiner gereedschap aanwezig, zoals roerstokken, een wortcontroleglaasje, een accijnzenlessenaar, accijnzengereedschap (zoals een monsterpot, een afkoelpot, een thermometer en een densimeter), een gistbierkan, een gistpot, een vislijmspuiter, houten of metalen bommen, bomhamers, bomsleutels, bompapier of -lapjes,  een ritsijzer, een drijfhamer, borstels om de vaten en tonnen te reinigen en één of meer bierbomen. Om het tonnenbier te vervoeren beschikte de brouwer over een biersteekkar en/of een door een paard getrokken bierkar of -wagen. De moutinstallatie beperkte zich tot een wanmolen, een weekkuip, een kiemvloer en een ast met open vuur. Voor het keren van de gerst op de kiemvloer en het groenmout op de eestvloer beschikte de brouwer-mouter over moutschoppen. Het pletten van het mout gebeurde vóór de doorbraak van de moutcilindermolen vanaf het laatste kwart van de 19de eeuw door middel van een koppel maalstenen. Voor de aandrijving van deze installaties was men eeuwenlang op uitsluitend kinetische krachtbronnen aangewezen. Doorgaans was dit menselijke kracht. Voor bepaalde handelingen werd wel eens dierlijke kracht aangewend. Zo werd het mout soms geplet in een rosmolen of een paardenmanège. In het zog van de zich ontwikkelende grootbrouwerijen schakelden de kleine(re) brouwerijen vanaf het einde van de 19de eeuw, mede door de opkomst van (semi-)dieselmotoren, benzinemotoren, (zuig-)gasmotoren en electromotoren, meer en meer over op mechanische drijfkracht, hetgeen voor een geleidelijke maar definitieve mechanisatie van het ambachtelijke brouwbedrijf zorgde. Deze ontwikkeling zorgde niet alleen voor een belangrijke schaalvergroting en concentratie binnen de brouwerijsector maar leidde ook tot het ontstaan van constructieateliers die brouwerijmachines bouwden en steeds verder perfectioneerden. Cruciaal was dan ook de interactieve rol van deze constructiehuizen in de technische en bijgevolg ook economische ontwikkeling van de brouwerijsector. Desalniettemin krijgen deze machinebouwers en hun machines in het huidige brouwerijenonderzoek zelden de aandacht die ze verdienen. Met de monografie ‘Het gerief van de bierbrouwer’ probeert Frank Becuwe de aandacht voor de  Vlaamse, Brusselse en Waalse constructiehuizen die zich tussen 1850 en 1950 in het bijzonder tot het brouwbedrijf richtten, aan te scherpen. De uitgave geeft geen exhaustieve oplijsting van de inlandse bouwers van brouwerijmachines. Binnen dit bestek was dit ook niet mogelijk. Ze is vooral bedoeld om (andere) brouw(erij)historici met betrekking tot het brouwerijmaterieel een eerste referentiekader aan te reiken en er vervolgens toe aan te zetten dit hiaat in de onderzoeksagenda verder mee in te vullen. Door deze materieelkennis op te bouwen en te ontsluiten blijft het ‘gerief’ van de bierbrouwer niet langer ontdaan van zijn erfgoedwaarde … én worden ‘projectontwikkelaars’ bij de herbestemming van industrieelarcheologische sites het argument van waarde(n)loos schroot ontnomen. Frank Becuwe 2011 – Westhoek Monumenten v.z.w. Het Vlaams brouwbedrijf in historisch perspectief 16 Prijs: 10,00 EUR

H-15. ALS DRIE HANEN KRAAIEN IN DE ROERKUIP De brouwerij Sint-Andries (18de-20ste eeuw) in Merkem

Een interessante monografie verschijnt over de brouwerij St.-Andries ofte Brouwerij Dehaene in Merkem, en werd geschreven door de Diksmuidse archivaris Chris Vandewalle. Dit vijftiende nummer sluit aan bij de monografieën over het lokaal brouwbedrijf. Deze studies worden sedert enkele jaren door het Mout- & Brouwhuis de Snoek (Alveringem) gepubliceerd in de reeks Het Vlaams brouwbedrijf in historisch perspectief. Brouwerijen in Vlaanderen zijn vaak aan familiebanden vastgeklonken: brouwerszoons trouwen met brouwersdochters, zo werden tradities doorgegeven en werd concurrentie beperkt. In de genealogie van de familie Syoen vinden we de mout- en brouwactiviteiten terug vanaf het eind van de 18de eeuw. De studie bespreekt in viertal hoofdstukken de evolutie van de Brouwerij St.-Andries in Merkem die vanaf 1798 werd uitgebouwd door de familie Syoen, La Grange en Buysschaert en in 1906 werd de brouwerij overgenomen door de familie Dehaene. In 1966 werden de brouwactiviteiten definitief stilgelegd. De uitgave combineert grondig historisch onderzoek o.m. in kadasterarchieven, notariaatsarchieven, lokale pers, briefwisseling uit familiearchief, historisch fotomateriaal, met onderzoek in situ. Chris Vandewalle 2010 – Westhoek Monumenten v.z.w. Het Vlaams brouwbedrijf in historisch perspectief 15 Prijs: 10,00 EUR

H-14. BIER AAN HET IJZERFRONT Het verhaal van de dorst in de Groote Oorlog

In zijn publicatie Bier aan het IJzerfront neemt Frank Becuwe, zowat de stichter van het Mout- & Brouwhuis de Snoek, u mee naar de Westhoek tijdens de Eerste Wereldoorlog. In dit enige stukje onbezet België ‘krioelde’ het toen van de Vlaamse, Waalse, Engelse, Schotse, Ierse, Australische, …. soldaten. Wie wat ondernemingszin had, sloeg munt uit hun aanwezigheid door te wassen voor de soldaten,  een winkel of café te openen of een handeltje in Franse en Engelse bieren op te zetten. Hun honger moest immers gestild en hun dorst gelest. Door de grote vraag naar bier brouwden veel brouwers maar liefst vier- tot vijfmaal zoveel als voor de oorlog. In Eggewaartskapelle verelfvoudigde brouwer Deeren in 1916 zelfs zijn productie. Samen met de bierbrouwerijen deden ook de herbergen gouden zaken, ook al waren de openingsuren gereglementeerd en sloegen de dronken soldaten de boel wel eens kort en klein. Verlof na verlof zochten de soldaten er de ‘troost van slecht bier’. Ook al wisten ze dat de bierbrouwers het bier wel eens in hun maag lieten gisten. Dat ze evenwel niet mochten overdrijven ondervond de brouwer van de Fortemse mouterij-brouwerij De Snoek. Op één van zijn avondlijke herbergbezoeken wou hij niet van zijn eigen brouwsel drinken, dat vaartwater was goed genoeg voor de soldaten, maar niet voor hem. De aanwezige soldaten vonden dit al te gortig en bekogelden nog dezelfde avond zijn statige brouwerswoning met kasseien. Ging het korte gewin effectief ten koste van de kwaliteit, de werkelijkheid was toch genuanceerder dan deze anekdote laat vermoeden. Dit boek vertelt dan ook niet alleen een ander  relaas van de oorlog, het brengt ook het verhaal van en door doodgewone mensen die elk op hun manier probeerden te overleven in een al te langdurige oorlog. Frank Becuwe 2009 – Westhoek Monumenten v.z.w. Het Vlaams brouwbedrijf in historisch perspectief 14 2009 – Uitgeverij De Klaproos Prijs: 17,95 EUR

H-13. DE DOLLE BIERTOCHT VAN SINT-HENRICUS EN ZIJN ARABIER(EN) De brouwerij St.-Henricus / De Dolle Brouwers in Esen (1835 – heden)

Deze publicatie is een boeiend verhaal van drie generaties/families bouwers – Nevejan (1835-1882), Costenoble (1882-1978), Herteleer/De Dolle Brouwers (sedert 1980) – die komen en gaan, van wisselende activiteiten, van ondernemingszin- en handelsgeest gepaard gaande met vakmanschap en noeste arbeid. Het gaat over een intiem micro-economisch wereldje in de gemeente Esen dat de confrontatie aangaat met de problemen van zijn tijd. Hier passeren brouwers en arbeiders, klanten en leveranciers de revue. Chris Vandewalle 2008 – Westhoek Monumenten v.z.w. Het Vlaams brouwbedrijf in historisch perspectief 13 Prijs: 10,00 EUR

H-12. CETTE USINE NOMMÉ LA BLANCHE. De brouwerij van de abdij Sint-Sixtus en de Trappist Westvleteren (1839 – …)

Ons twaalfde boekje in onze reeks is het eerste van een nog actieve brouwerij. De Trappist Westvleteren is sinds jaren beroemd en sinds de Amerikaanse ratingsite in 2005 de Trappist Westvleteren in haar top-10 zette, zijn niet alleen Belgische en Europese bierspecialisten op zoek naar een bak bier, maar nu ook de rest van Europa en de wereld! Sinds 1839 maken de monniken onafgebroken hun eigen bier. Hiermee zijn ze als monniken niet alleen trouw aan hun cisterciënzerideaal van bidden én zelf werken, maar kunnen ze ongebonden ten opzichte van de markt te werk gaan. De zoektocht naar een drank die gemaakt is volgens een eeuwenoude traditie en met de beste natuurlijke producten past perfect in de huidige zoektocht naar waardevol geproduceerd voedsel. In tegenstelling met het laatste boek waarin de Trappist Westvleteren in 2003 behandeld werd, is voor deze publicatie effectief onderzoek verricht in het archief van de abdij! Dit resulteert in tal van nieuwe gegevens rond de geschiedenis van dit waardevol bier die de huidige hype in een ander perspectief plaatst. Voor iedereen die meer wil weten over de geschiedenis van dit bier, is deze publicatie een must! Er blijkt ook duidelijk uit dat de abdij niet de intentie heeft om de productie te verhogen of op een of andere manier toe te geven aan de druk van de markt. Harry van Royen 2007 – Westhoek Monumenten v.z.w. Het Vlaams brouwbedrijf in historisch perspectief 12 Prijs: 10,00 EUR

H-11. BROUWER, KAN IK GEEN BIER KRIJGEN? De familie Lievens en hun brouwerijen in Zedelgem St.-Laurentius en in Wingene de Standaard (19de – 20ste eeuw)

Deze publicatie is het boeiende verhaal van drie generaties brouwers – Hector Lievens (1861-1952), Joseph Lievens (1901-1994), Robert Lievens (1894-1981) en Roger Lievens (1931) – die komen en gaan, van wisselende activiteiten, van ondernemingszin- en handelsgeest gepaard gaande met vakmanschap en noeste arbeid. Ruim 70 jaar heeft het bier van de brouwerij St.-Laurentius uit de Zedelgemse kranen gevloeid. Intussen evolueerde het brouwwezen in België van ambacht tot industrie en gingen ook de brouwerijen van de familie Lievens de confrontatie aan met de problemen van de tijd. Hier passeren brouwers en arbeiders, klanten en leveranciers aan de revue. Chris Vandewalle en Roger Lievens 2006 – Westhoek Monumenten v.z.w. Het Vlaams brouwbedrijf in historisch perspectief 11 Prijs: 10,00 EUR

H-10. DE KERELS VAN NEVEJAN De brouwersfamilie Nevejan in Diksmuide, Beerst en Krombeke (19de – 20ste eeuw)

In de genealogie van de Diksmuidse familie NEVEJAN vinden we talrijke mout- en brouwactiviteiten terug, meer bepaald in Beerst (1885), Diksmuide (1848), Esen (1835) en in Krombeke (1919). In een nieuwe monografie wordt, aan de hand van familiebanden, de historische evolutie van deze lokale bedrijven grondig uitgewerkt. Chris Vandewalle 2005 – Westhoek Monumenten v.z.w. Het Vlaams brouwbedrijf in historisch perspectief 10 Prijs: 10,00 EUR

H-09. DE BIERSLAG VAN ZANNEKIN De mouterij-brouwerij St.-Louis in Lo (19de-20ste eeuw)

Brouwerijen in Vlaanderen zijn vaak aan familiebanden vastgeklonken: brouwerszoons trouwen met brouwersdochters, zo werden tradities doorgegeven en werd concurrentie beperkt. In de genealogie van de familie Verlende vinden we de mout- en brouwactiviteiten terug vanaf het eind van de 18de eeuw, meer bepaald in Hoogstade, Pollinkhove, Slijpe en in Lo. De studie bespreekt in vier hoofdstukken de evolutie van de mouterij-brouwerij St.-Louis in Lo die vanaf 1848 werd uitgebouwd en in 1966 definitief uit het stadsbeeld van Lo verdween. De uitgave combineert grondig historisch onderzoek o.m. in kadasterarchieven, notariaatsarchieven, lokale pers, briefwisseling uit familiearchief, historisch fotomateriaal, met onderzoek in situ. Chris Vandewalle 2004 – Westhoek Monumenten v.z.w. Het Vlaams brouwbedrijf in historisch perspectief 9 Prijs: 10,00 EUR

H-08. BROUWERIJEN IN PERVIJZE 1800-1914     *** UITVERKOCHT *** De teloorgang van een nijverheid Een korte schets van vijf mout- & brouwbedrijven tijdens de 19e en 20e eeuw.

Chris Vandewalle 2003 – Westhoek Monumenten v.z.w. Het Vlaams brouwbedrijf in historisch perspectief 8 Prijs: 10,00 EUR

H-07. WAAR DE BROUWER PROOST IS De bierbrouwerij de Proosdij in Leisele (19de – 20ste eeuw)

Het woord PROOST in de titel verwijst zowel naar een proost (een geestelijke overste) in een proosdij (trap lager dan een abdij) als naar het woord “proost” als men er een heft. Frank Becuwe 2002 – Westhoek Monumenten v.z.w. Het Vlaams brouwbedrijf in historisch perspectief 7 Prijs: 10,00 EUR

H-06. GOUD VAN DEN TIP (TIPSOR) Een geschiedenis in vogelvlucht van de brouwerij aan de “Tip” in Wommelgem bij Antwerpen (17de – 20ste eeuw)

“Goud van den Tip” is de eerste brouwerijgeschiedenis in de reeks “Het Vlaams Brouwbedrijf in historisch perspectief” dat over de grenzen van zijn thuisbasis, West-Vlaanderen, springt. Het is het verhaal in vogelvlucht van de brouwerij aan de “Tip” in Wommelgem bij Antwerpen. Op dezelfde site wordt ten minste vanaf begin 17de eeuw gebrouwen voor de verkoop en mogelijk ook al eeuwen eerder voor eigen verbruik van de bewoners van het leengoed “Immerseel”. Tussen begin 17de en begin 19de eeuw is het een komen en gaan van eigenaars. De brouwerij wordt opeenvolgend “De Gulde Cammer” en “Den Draaiboom” genoemd. Wanneer echter de familie Beirens omstreeks 1820 eigenaar wordt van “Den Draaiboom” zullen zij dat blijven tot in 1979. Ze kwamen oorspronkelijk uit het Turnhoutse en in hun trek naar Wommelgem over verschillende generaties waren zij al eerder aan het brouwen geslagen (Nijlen). In de bloeiperiode tijdens het interbellum loopt het aantal werknemers op tot een dertigtal. Na de tweede wereldoorlog gaat het bergafwaarts en in december 1970 wordt voor het laatst gebrouwen. Deze brouwerij van hoge gisting was bekend voor zijn TIPSOR en het abdijbier BORNEM. Paul Daeleman 2001 – Westhoek Monumenten v.z.w. Het Vlaams brouwbedrijf in historisch perspectief 6 Prijs: 10,00 EUR

H-05. DE FAMILIES COMEYNE-VANDE WOUDE IN PERVIJZE Een korte schets van drie mout- & brouwbedrijven tijdens de 19de en 20ste eeuw.

In 1906 had de gemeente Pervijze maar liefst zes brouwerijen en één bedrijfsmouterij, allen gevestigd in het centrum van het dorp. Na de Eerste Wereldoorlog werd er nog één brouwerij terug opgericht, zij het evenwel voor korte tijd. De puinen van de andere brouwerijen incluis de mouterij werden gesloopt en kregen een andere bestemming. In ongeveer 52 pagina’s belicht de auteur de geschiedenis van twee lokale brouwerijen Den Hert en De Dry Schichten en de bedrijfsmouterij van de Gebroeders Vandewoude. Chris Vandewalle 2000 – Westhoek Monumenten v.z.w. Het Vlaams brouwbedrijf in historisch perspectief 5 Prijs: 10,00 EUR

H-04. EN DE BROUWER HIJ BROUWDE VOORT     *** UITVERKOCHT *** Een korte schets van de Belgische brouwerij problematiek tijdens de Tweede Wereldoorlog Paul Daeleman 1999 – Westhoek Monumenten v.z.w. Het Vlaams brouwbedrijf in historisch perspectief 4

H-03. DE ROO(D)KOP VAN SINT-JORIS     *** UITVERKOCHT *** De mouterij-brouwerij Sint-Joris in Reningelst (19de en 20ste eeuw) Frank Becuwe 1998 – Westhoek Monumenten v.z.w. Het Vlaams brouwbedrijf in historisch perspectief 3

H-02. “NOG EEN BALLON, MIJNHEER ?” De Veurnse brouwerij de Fabriek in de 19de en 20ste eeuw Frank Becuwe 1997 – Westhoek Monumenten v.z.w. Het Vlaams brouwbedrijf in historisch perspectief 2 Prijs: 10,00 EUR

H-01. DE BROUWERSFAMILIE HOUVENAGHEL IN VEURNE-AMBACHT (19de – 20ste eeuw) Net als veel andere ambachten was bierbrouwen zeer lang ook een intergenerationele aangelegenheid. Niet zelden ontstonden er ware brouwersdynastieën. De zonen traden niet alleen in het spoor van hun vader maar huwden in vrij veel gevallen ook een brouwersdochter. Een van die echte brouwersfamilies was de familie Houvenaghel die in de streek rond Veurne maar liefst drie brouwerijen runde, namelijk in Izenberge, Leisele en Veurne. Van alle brouwerijen in de noordelijke Westhoek zou de Veurnse brouwerij Houvenaghel het langst actief blijven. Met deze monografie, die niet alleen voer is voor bier- en brouwerijliefhebbers maar ook voor genealogen, voert Frank Becuwe de lezer ook mee door een boeiend stukje vervlogen dorpsgeschiedenis. Frank Becuwe 1996 – Westhoek Monumenten v.z.w. Het Vlaams brouwbedrijf in historisch perspectief 1 Prijs: 10,00 EUR

C-04. DE WIJSHEID IN DE KAN Bier in het Volksleven Frank Becuwe 1996 – Westhoek Monumenten v.z.w. “Cultuurtoerisme in de Westhoek 4” Prijs: 10,00 EUR

C-03. MET SINT-ARNOLD OP STAP Over brouwen en brouwers in Alveringem Frank Becuwe 1995 – Westhoek Monumenten v.z.w. “Cultuurtoerisme in de Westhoek 3” Prijs: 10,00 EUR

C-02. HET MOUT- EN BROUWHUIS DE SNOEK Mouten en brouwen in de 19de eeuw Frank Becuwe m.m.v. Daniël Derickx 1995 – Westhoek Monumenten v.z.w. “Cultuurtoerisme in de Westhoek 2” Prijs: 10,00 EUR

C-01. KOKEN MET DE SNOEK UIT DE WESTHOEK Nicole Feys 1995 – Westhoek Monumenten v.z.w. “Cultuurtoerisme in de Westhoek 1” Prijs: 5,00 EUR

C-00. MOUTERIJ-BROUWERIJ “DE SNOEK” Van een dorstlavend verleden naar een museale toekomst Frank Becuwe m.m.v. Daniël Derickx 1990 – de rode bles, Beauvoorde Prijs: 5,00 EUR